Mikel (IKT)

 Atal honetan fisika kuantikoa kriptografian nola ezarri den eztabaidatuko dugu, beraz, oinarria den oinarrizko ezagutzak ez badituzu, zaila izango da atal hau ulertzea. Kriptografia kuantikoan, bit klasikoa baino gehiago ez den qubita dugu, kuantikoa baizik. Bit klasiko batek bi egoera dituen bezala (1 eta 0), qubitak gainjartze kuantiko batean egotea besterik ez du, batek neurtu eta bere burua definitzera behartzen duen arte. Bit bat modu bakarrean neur daiteke, hala ere, qubit -ak aukeratzeko zein ardatzaren arabera neurtzeko modu infinituak ditu. Orokorrean, errazteko, neurketa bi ardatz (x eta z ardatzak) bakarrik izango dituela esango dugu. Argi izan behar duen gauza bat da mundu kuantikoan neurtzeak aurreko superposizioa betirako aldatzen duela. Hau da, x ardatzean gainjarrita duen qubit bat badugu eta neurtzen badugu, bi balio posible lortuko ditugu (1 edo 0), hala ere, hori egin ondoren, ardatz bereko egoera mantenduko da horrela betirako edo norbaitek beste ardatz batean...

 Izugarria dirudi, baina gaur egun Julio Cesar-en antzeko metodoa erabiltzen dugu, baina gure kasuan algoritmoak erabiliz konputazionalki egiten dugu. Algoritmoa gizakiak programatutako ordenagailu batek egindako sekuentzia da. Ideia hau ordenagailuan erabiliz, pasahitz konplexuagoa ematen zaizu (gizakiak urte batzuk beharko lituzkeena, baina ematen digun abiadura duen ordenagailuak minutu gutxitan egiten duela). Beno, ordenagailu batean sartutako programazioari gako bat nola interpretatu esaten dion, kode horri algoritmo deitzen zaio. Ordenagailu batek erabiltzen dituen gakoak ez dira Cesarrek egin zuen bezala karaktere bat beste batera aldatzera mugatzen, baina ideia hori erabiltzen du behin eta berriro, karaktere bakoitzari zenbaki bat esleitzen zaio eta azkenean bitar bihurtzen da. Ordenagailuek erabiltzen duten pasahitzaren adibidea honako hau litzateke: a c e H l m o ó s t t...

 Ez dakigu zehazki noiz hasi ziren gizakiak enkriptatzen, hala ere, kreditu hori Julio Zesari egozten zaio askotan. Julio Cesar  Testua gako batekin aldatzen zuen eta gero testua ulertu nahi zuenari eman zion. Hau hobeto ulertzeko adibide bat jarriko dut. "Kaixo, zer moduz?" Testu bat badugu eta aldatu nahi dugu guk (igorleak) eta hartzaile batek bakarrik uler dezagun, aldatu beharko dugu. Horretarako, karaktere bakoitzari beste karaktere bat esleituko zaio, adibidez, "H" -ri "=" karakterea emango zaio. Modu honetan, karaktere bakoitzarekin eta esleitutako karakter berriarekin taula bat osatzen dugu. Taula horri gakoa deituko diogu, testuak enkriptatzeko, baina baita deszifratzeko ere. Adibide honetan gako hau erabiliko dut: a c e H l m o ó s t t 5 ( = a k . @ 1 ª Bigarr...

 Denok entzun dugu enkriptatze hitza, baina inork gutxik ulertzen du zer den benetan eta nola funtzionatzen duen. Artikulu labur honetan kriptografia zer den azalduko dut eta eztabaidatzeko hurrengo artikuluetan nola funtzionatzen duen azalduko dut. AURKIBIDEA (eztabaidatu beharreko hurrengo artikuluak): 1. Zer da kriptografia? (artikulu hau) 2. Zifratzea antzinako garaietan 3. Enkriptatzea gaur egun 4. Etorkizuneko enkriptatzea, enkriptatze kuantikoa Zer da? Kriptografia testu baten aldaketa da, jende kopuru jakin batek soilik uler dezan. Nola funtzionatzen duen ulertu nahi baduzu, hurrengo artikuluetan argituko dut.